附錄:原始印欧语名词/1
本页的主页面在Wiktionary:原始印欧语名词。
语言缩写[编辑]
星空[编辑]
词根 | 英语含义 | 中文含义 (试译) |
派生词 |
---|---|---|---|
*telp- | space | 空间 、宇 | 梵 talpa,立陶 tilpti; telpu,拉脱 tilpt; telpu,俄 tolpa,吐火 tsälp/tälp,爱尔 -tella/ |
*ster- | star | 星 | 希 astēr,德 sterro/Stern,英 steorra/star,古诺 stjarna,哥特 stairno,拉丁 stella,亚美 astł/astġ/asdġ,梵 tāras;stṛbhis,威尔 seren,吐火 śre/śćirye,坎姆 ṛâšto,波斯 /setāre,奥塞 sthaly/,赫梯 šittar,普什 storai |
*sawel- | sun | 日 | 立陶 saulė,拉脱 saule,拉丁 sōl,威尔 haul,希 hēlios,阿尔巴 (h)yll,英 sigel/--; sunne/sun,俄 solnce,梵 sūras,阿维 hvarə,德 sunna/Sonne,古诺 sól; sunna,哥特 sauil; sunno,威尔 haul,爱尔 súil/súil,吐火 swāñce/swāñco,坎姆 su,波兰 słońce,古教斯 slunice,古普 saule,波斯 -farnah-/ |
*meh₁ns- | moon/month | 月、望 | 希 mēn,吐火 mañ/meñe,拉丁 mēnsis,英 mōna/moon,古教斯 meseci,俄 mesjac,梵 māsa,亚美 amis,阿维 maoṅh,爱尔 mí/mí,古诺 mani,德 mano/Mond,哥特 mena,阿尔巴 muaj,立陶 mėnuo,拉脱 mēness,威尔 mis,坎姆 mos,波斯 /māh,奥塞 mæj,古普 menig,普什 myaasht,Ormuri mail |
*nebh- | sky/cloud | 云 | 俄 nebo,拉丁 nebŭlō,梵 nabhas,希 nephos,赫梯 nepiš,利西亚 tabahaza,卢维亚 tappaš-,德 nebul/Nebel,英 nifol/--,威尔 nef,坎姆 niru,波兰 niebo,古教斯 nebo,立陶 debesis,拉脱 debess,阿维 nabah,爱尔 nem/neamh,古诺 niflhel |
*leuk- | light/bright | 光、亮 | 俄 lug,梵 rocate,希 leukos,英 lēoht/light,拉丁 lūx,德 lioht/licht,坎姆 luka,哥特 liuhaþ,古诺 leygr,吐火 luk,奥斯坎 Lúvkis,翁布 Vuvçis,威尔 llug,爱尔 loscaim/loiscim,立陶 lauka,拉脱 lauks,赫梯 lalukkes,利西亚 luga,卢维亚 luha-,亚美 loys,坎姆 ṛuč,古教斯 luci,高卢 leux,阿维 raočant |
时刻[编辑]
词根 | 英语含义 | 中文含义 (试译) |
派生词 |
---|---|---|---|
*dei-n- | day | 日 | 亚美 tiv/div,俄 den',爱尔 denus/,立陶 diena,拉脱 diena,梵 dinam,拉丁 diēs,阿尔巴 gdhin,威尔 dydd,波兰 dzień,爱尔 día/dia,哥特 sintīns,古普 deinan,英 lencten/lent,德 lenzo/Lenz |
*dhǵh(y)es- | yesterday | 昨 | 英 yesterday,阿尔巴 dje,梵 hyas,阿维 zyō,波斯 diyaka/dīg/diruz/dine,希 khthes,拉丁 herī,威尔 ddoe,爱尔 indhé/an(d)é,哥特 gistradagis,古诺 í gǽr,德 gesteron/gestern |
*h₂eǵh- | day | 日 | 梵 ahar,阿维 azan,英 dæg/day,德 tag/Tag,哥特 dags,古诺 dagr |
*h₂eus- | dawn | 旦 、朝 | 立陶 aušra,拉脱 ausma,德 ōstra/Osten,梵 uṣās,俄 utro,英 ēast/east,希 hēos,拉丁 aurōra,古诺 austr,阿维 ušastara,爱尔 fáir/,威尔 gwawr |
*nokw-ts- | night | 夜 | 希 nuks,立陶 naktis,拉脱 nakts,德 naht/Nacht,梵 nakti,赫梯 nekuz,拉丁 nox,俄 noč',阿尔巴 natë,爱尔 innocht/anochd,吐火 nakcu/nekcīye,威尔 nos,英 niht/night,波兰 noc,古普 naktin,哥特 nahts,古诺 nótt,古教斯 nosti |
*wes-pero- | evening | 暮、夜 | 亚美 gišer/kišer,拉丁 vespera,希 hesperos,立陶 vakaras,拉脱 vakars,爱尔 fescor/feascar,俄 večer,哥特 veig,威尔 ucher,波兰 wieczór |
季节[编辑]
词根 | 英语含义 | 中文含义 (试译) |
派生词 |
---|---|---|---|
*yeHr- | year | 年 | 哥特 jēr,英 gēar/year,阿维 yārə,古教斯 jara,希 ōra,拉丁 hōrnus,德 jar/Jahr,古诺 ár,波斯 dušiyaram/,立陶 jorė,俄 jarovoj,波兰 jar |
*wet- | year | 年、岁 | 拉丁 vetus,希 etos,梵 vatsa,英 weðer/wether,德 widar/Widder,哥特 wiþrus,古诺 veðr,赫梯 witt,阿尔巴 vjet,爱尔 fethim/feithim,康沃尔 guis,立陶 vetuša,古教斯 vetŭxŭ,俄 vetxij,波兰 wiotchy,奥斯坎 Vezkeí |
*wesr̥ | spring | 春 | 俄 vesna,梵 vasanta,立陶 vasara,拉脱 vasara,古诺 vár,拉丁 vēr,阿维 vaṅri,亚美 garun/karun,坎姆 vâsut,波斯 /bahār,波兰 wiosna,希 ear,古教斯 vesna,爱尔 errach/,威尔 gwanwyn |
*sem- | summer | 夏、暑 | 梵 samā,英 sumor/summer,阿维 ham,亚美 amaṙ,德 sumar/Sommer,古诺 sumar,威尔 haf,爱尔 samrad/samhradh,吐火 ṣme/ṣmāye |
*h₃esen- | harvest | 秋(收) | 俄 osen',古普 assanis,英 earnian/earn,哥特 asans,德 aran/Ernte,古诺 ǫnn,希 opōra,波兰 jesień,拉丁 annōna |
*ǵhei- | winter | 冬 | 梵 hemanta,拉丁 hiems,希 kheima,高卢 Giamillus,古教斯 zima,俄 zima,波兰 zima,立陶 žiema,拉脱 ziemas,古普 semo,阿维 zimo,亚美 dzmeṙ/cmeṙ,阿尔巴 dimër/dimën,坎姆 zẽ,波斯 /zemestān,吐火 śärme/śimpriye,威尔 gaeaf,爱尔 gaimred/geimhreadh,赫梯 gima,古诺 gói,波斯 /dai,普什 zhëmai |
气象[编辑]
词根 | 英语含义 | 中文含义 (试译) |
派生词 |
---|---|---|---|
*ḱewero- | northwind | (朔、北)风 | 俄 sever,立陶 šiaurys,拉丁 caurus,亚美 c'urt/c'urd,英 scūr/shower,德 scūr/Schauer,哥特 skura,古诺 skúr,古教斯 severu |
*sneigwh- | snow | 雪 | 立陶 sniegas,拉脱 sniegs,古普 snaygis,俄 sneg,爱尔 snechta/sneachta,梵 snēha,英 snāw/snow,拉丁 nix,希 nipha,德 sneo/Schnee,古诺 snjór,哥特 snaiws,波兰 śnieg,威尔 nyf,古教斯 snegu,阿维 snaēža,吐火 /śiñcatstse |
*grad- | hail | 雹 | 俄 grad,立陶 gruodas,拉丁 grandō,亚美 karkut/gargut,波兰 grad,古教斯 gradŭ |
*yeg- | ice | 冰 | 英 gicel/icicle,古诺 jaki,德 ichil/gicht,爱尔 aig/oighear,威尔 ia,立陶 ižas,拉脱 ieze,俄 ikra,波斯 yakh |
*sneudh- | mist | 雾 | 阿维 snaoða,威尔 nudd,希 nuthon,拉丁 nūbēs,威尔 nudd |
*meldh- | lightning | (闪)电 | 古普 mealde,立陶 milna,俄 molnija |
*tónr̥ | thunder | 雷 | 高卢 Taranis,爱尔 torand/toran,威尔 tarann,英 þunor/thunder,古诺 þórr,德 Donar/Donner,赫梯 Tarx.u,利西亚 Trqqñt,卢维亚 Tarhunt-,普什 taṇā/tandar,卡舒比亚 taro.n,拉丁 tonāre,梵 tányati,波斯 /tundar |
整体与部分[编辑]
词根 | 英语含义 | 中文含义 (试译) |
派生词 |
---|---|---|---|
*h₂eiti- | part | 份 | 阿维 aēta,奥斯坎 aeteis,希 aitios,爱尔 áes/aois,威尔 oes,俄 часть (chast') |
*semi- | half | 半 | 拉丁 sēmis,德 sami/--,英 sām-/sand-blind,哥特 sami-,梵 sami,希 hēmisus,坎姆 sâmaũ |
*solo- | whole | 全 | 拉丁 salvus,吐火 salu/solme,希 holos,亚美 olj/volj/volč,爱尔 slán/slán,阿尔巴 gjallë,梵 sarva,阿维 haurva,坎姆 sũdi,波兰 sowity,威尔 holl,奥斯坎 salavs,翁布 saluvom,俄 sulej,波斯 haluva/,古教斯 sulĕi |
地理[编辑]
词根 | 英语含义 | 中文含义 (试译) |
派生词 |
---|---|---|---|
*dhǵem- | earth | 地 | 弗里 zemelo,色雷 semele,波斯 zam,梵 kṣa,希 khthōn,拉丁 humus,哥特 guma,古诺 gumi,英 guma/bridegroom,德 gomo/Bräutigam,阿尔巴 dhè,古教斯 zemlja,俄 zemlja,爱尔 du/duine,赫梯 tekan,卢维亚 dakam-,吐火 tkam/keṃ,克什 za.min,立陶 žemė,拉脱 zeme,古普 same,威尔 dyn,奥斯坎 huntruis,翁布 hondomu,波斯 zamin,色雷 semela,弗里 zamelon,奥塞 zæxx/,波兰 ziemia,普什 dzmëka |
*h₂ekmon | stone | 石 | 希 akmōn,立陶 akmuo,拉脱 akmens,梵 aśman,阿维 asman,俄 kamen',英 hamer/hammer,波兰 kamień,古诺 hamarr,赫梯 aku,波斯 asman/,高卢 acaunum,德 hamar/Hammer |
*ǵembh- | ledge->tooth | 脊-> 牙 | 希 gomphos,梵 jambha,立陶 žambas,拉脱 zobs,阿尔巴 dhëmb/dhamb,古马其 kombous,英 comb/comb,吐火 kam/keme,俄 zub,拉丁 gemma,亚美 camel/dzamel,坎姆 zâmoa,波兰 gęba/ząb,古诺 kambr,德 kamb/Kamm |
*gwer- | mount | 山 | 俄 гора (gora),立陶 guras,梵 giris,阿维 gairi,希 deiros,阿尔巴 gur,亚美 ler,波兰 góra,古教斯 gora,普什 ghar |
*h₂egras | field | 田 | 梵 ajra,希 agros,拉丁 ager,翁布 ager,哥特 akrs,英 æcer/acre,亚美 art/ard,德 achar/Acker,古诺 akr |
*lendh- | steppe | 原 | 古普 lindan,英 land/land,古诺 land,爱尔 land/lann,威尔 llan,古教斯 ledina,俄 ljada,德 /Land,高卢 landa |
*lat- | swamp | 沼 | 希 lataks,立陶 Latupė,拉脱 Late,高卢 Arelate,爱尔 lathach/lathach,德 letto/letten,威尔 llaid |
*mori- | bog | 泽 | 俄 more,高卢 Aremorici,立陶 marios,拉脱 mare,拉丁 mare,梵 maryādā,英 mere/mere,德 mari/Meer,古普 mary,威尔 môr,爱尔 muir/muir,哥特 marei,阿尔巴 përmjerr |
*laku- | pond | 塘 | 希 lakkos,拉丁 lacus,德 lagu/,爱尔 loch/loch,亚美 lič/lij ,英 lagu/--,立陶 lekmenė,古诺 lǫgr,塞尔 lokva |
*h₂eǵhero- | lake | 湖 | 立陶 ežeras,拉脱 ezers,古教斯 jezero,俄 ozero,伊利 oseriates,希 Akherōn,波兰 jezioro,古普 assaran |
*h₂ekw-eh₂- | river | 江 | 拉丁 aqua,俄 Oka,哥特 aha,德 aha/Ache,英 īg/island,梵 ap,赫梯 akwanzi,卢维亚 ahw-,帕来 aku-,古诺 á,哥特 aƕa |
*h₂ep- | river | 河 | 赫梯 ḫap(a),帕来 ḫapnas,卢维亚 ḫapinni, 拉脱 upe,立陶 upė,古普 ape,英 ōfer,德 /Ufer,梵 āp,阿维 afš,拉丁 amnis,吐火 āp/āp |
*wedor | water | 水、沃、活 | 英 wæter/water,俄 voda,古马其 bedu,希 hudōr,立陶 vanduo,拉脱 ūdens,拉丁 unda,梵 udan,阿尔巴 ujë,爱尔 uisce/uisge,赫梯 watar,亚美 get/ked,吐火 wär/war,翁布 utur,哥特 watō,威尔 gwer,古诺 vatn,克什 odūr,色雷 udrēnas,德 wazzar/Wasser,弗里 bedu,波兰 woda,古教斯 voda,古普 wundan,Ormuri wëkʰ |
*poimno- | foam | 泡沫 | 拉丁 pūmex,立陶 puta,梵 phena,古教斯 pĕna,俄 pena,英 fām/foam,德 feim/Feim,奥塞 fink,古普 spoayno,Banuci spanch |
火[编辑]
词根 | 英语含义 | 中文含义 (试译) |
派生词 |
---|---|---|---|
*dhuH- | smoke | 烟 | 梵 dhūma,古普 dumis,俄 dym,德 toup/toben,拉丁 fūmus,希 thumos,吐火 twe/tweye,立陶 dūmai,拉脱 dūmi,英 dōmian/dusk,哥特 dauns,古诺 daunn,爱尔 dé/deathach,威尔 dywy,奥斯坎 Mefit,波兰 dym,波斯 /dud,古教斯 dymŭ,普什 lugai |
*eh₂ter- | fire | 火 | 亚美 airel,爱尔 áith/áith,威尔 odyn,梵 atharvan,阿维 ātarš,波斯 Āçiyādiya/ādar,拉丁 āter,翁布 atru,奥斯坎 Aadíriis,塞尔 vatra,普什 or |
*Hegni- | fire | 火 | 梵 agni,赫梯 agniš,拉丁 ignis,立陶 ugnis,拉脱 uguns,古教斯 ognĭ,波兰 ogień,俄 ogon',阿尔巴 enjte |
*paHwr̥ | bonfire | (篝)火 | 赫梯 paḫḫur,吐火 por/pūwar,希 pur,翁布 pir,古诺 fúrr,英 fȳr/fire,波兰 perz,亚美 hur,德 fiur/Feuer,古普 panno,奥斯坎 purasiai,哥特 fōn,捷克 pýř |
*peh₂rs- | dust | 尘 | 古教斯 praxŭ,吐火 pärs/pärs,阿维 paršuya,立陶 purkšti,拉脱 pārsla,古诺 fors,赫梯 pappars,梵 pṛsati,俄 prax |
物质[编辑]
词根 | 英语含义 | 中文含义 (试译) |
派生词 |
---|---|---|---|
*h₂eyes- | metal | 金(属) | 梵 ayas,拉丁 aes,翁布 ahesnes,德 ēr/Erz,英 ār/ore,阿维 ayaṅh,哥特 aiz,古诺 eir,高卢 Isarnos,爱尔 iarn/iarann,威尔 haearn,波斯 /āhan |
*lino- | flax | (亚)麻 | 希 linon,立陶 linas,拉脱 lini,古普 linno,拉丁 līnum,爱尔 lín/líon,阿尔巴 liri/lîni,哥特 lein,波兰 len,俄 lën,威尔 llin,英 lin/linen,德 lin/Leinen,古诺 lín,古教斯 lĭnŭ |
*sal- | salt | 盐 | 拉丁 sāl,翁布 salu,吐火 sāle/sālyiye,立陶 saldus ("sweet"),拉脱 sāls,英 sealt/salt,希 hals,亚美 aġ,爱尔 salann/,俄 sol',德 salz/Salz,波兰 sól,威尔 halen,阿尔巴 gjelbson,古诺 salt,哥特 salt,古教斯 soli,古普 sal,梵 salila,伊利 Salapia |